٭ پنجشنبه 13/6/1382

ساعت 11 صبح :

سومين كارگاه جشنواره سنتور در دو قسمت با حضور خانم باربارا شرمر از كشور سوئيس و خانم كاتسيارينا آنوخينا از كشور بلاروس برگزار شد كه خلاصه آن بشرح زير مي باشد :

قسمت اول : سوئيس ـ خانم باربارا شرمر

سنتور 500 سال پيش در سوئيس نواخته مي شد ، اين ساز در قــرن 15 ميلادي از كشورهاي شرقي نظير مجارستان توسط كولي ها وارد سوئيس شد ، اولين سند موجود از نيمه قرن 15 ميلادي است. در قديم بيشتر ، زنان نوازنده اين ساز بوده اند . پيانو با
ورودش ، جاي سنتور را گرفت و سنتور در شهر ها ناپديد شد و فقط در 2 ناحيه كوچك حفظ شد . در اين مناطق كوهستاني و كوچك ، كشاورزان خود سنتور را مي ساختند، تنظيم مي كردند و مي نواختند بنابراين هر كشــاورزي سيستم خاص خود را پياده مي كرد .



سنتور خانم شرمر بطور حرفه اي ساخته شده و داراي 125 سيم ( 5 سيم براي هر خرك ) مي باشد. گستره صداي آن 3 اكتاو است و بصورت كروماتيك كوك مي شود. پدالهاي سنتور مربوط به 30 سال گذشته و تقليدي از پيانو است .

از دو طرف مضرابهاي سنتور يعني هم با چرم و هم بصورت لخت استفاده ميشود.



سنتورهاي جديدي ساخته شده است كه 5/5 اكتاو وسعت صدا دارند و چون سيمهاي بم طرف راست قرار دارد ، در هر دو طرف مي توان از باس استفاده كرد. اين سنتور قدرت اجرايي بيشتري دارد و زدن با 4 مضراب بر روي اين ساز ابتكار خانم شـرمـــر است.

در قديم سنتور را هنگام اجرا بخود مي آويختند ولي امروزه سنتور را بر روي ميز قرار مي دهند و ايستاده مي نوازند.

شروع قطعات با تك است و ريز بعدأ وارد قطعه ميشود.


در نحوه آموزش اين ساز هنوز شيوه مخصوصي وجود ندارد ولي خانم شرمر با همكاري يكي از علاقمندان حاضر شيوه تدريس خود (نظير گرفتن مضراب و درسهاي اوليه ) را به حضار نشان داد.


قسمت دوم : بلاروس ـ خانم كاتسيارينا آنوخينا

ساز سنتور در كشور بلاروس ساختماني ساده دارد ،
از چوب كاج ساخته مي شود ،
پنج پل دارد ،
روي هر خرك سه سيم وجود دارد ،
گستره صدايي آن 3 اكتاو است ،
بصورت كروماتيك كوك مي شود ،
پدال ندارد ( كار پدال را زمان نواختن با دست انجام ميدهند)،
روي ميز قرار مي گيرد و حدود 16 كيلوگرم وزن دارد.
مضرابها كوچك هستند و به همين دليل نمي توان با سرعت زياد نواخت.



اين ساز مي تواند هم بصورت تكنوازي و هم بصورت گروه نوازي اجرا داشته باشد.

سنتور در بلاروس از سال 1950 سابقه تدريس دارد. جينويچ اولين موسيقي داني بود كه موسيقي كلاسيك را بوسيله اين دستگاه اجرا كرد و اولين كسي بود كه آموزش به كودكان را آغاز كرد.

سنتور خانم آنوخينا از نوع حرفه ايست ، سنتورهاي ديگر كوچكتر و صداي كمتر دارند. خانم آنوخينا براي آشنايي بيشتر حضار به اجراي قطعاتي از موسيقي فولكلور بلاروس و همچنين نمونه اي از موسيقي كلاسيك پرداخت.


ساعت 3 بعدازظهر :

چهارمين كارگاه جشنواره سنتور با حضور آقاي ماريوس پاپاداس از كشور يونان برگزار شد.



در مورد پيدايش واژه سنتور 2 نظريه وجود دارد:
1ـ تبديل واژه سانتير به ـ سنتير و سنتير به سنتور
( سانتير به معني خواندن در مورد خداوند )
2-از كلمه سنت ( يعني 100 سيم دارد)



سنتور يوناني از چوب درخت زيتون و مضراب آن از چوب رز ساخته ميشود . جنس سيمها برنز است و داراي ضخامتهاي 6 ، 5/6 ، 7 ، 5/7 و 8 ميليمتر است .
اين سنتور 4 پل دارد و كروماتيك است نتهاي بم آن از پايين شروع مي شود و بصورت ضرب دري حركت مي كند ، سيستم حركت نتها بطرف بالا نيز 5 تايي است . اين ساز سه منطقه دارد :
منطقه اول از ( مي ) شروع شده و تا (سي) ادامه دارد . منطقه دوم از ( دو ) شروع شده و تا ( فا ديز) ادامه دارد و قسمت آخر از ( ر ) تا پايان ادامه پيدا مي كند كه اين منطقه باس مياني نام دارد.

سنتور نقش مهمي در موسيقي يوناني دارد و توانايي دارد كه در اركستر تكنوازي كند يا در صداهاي بم همراهي كند و همچنين مي تواند به تنهايي نيز خلاقيت داشته باشد. اين ساز مي تواند در يك اركستر بزرگ با سازهايي نظير ويلن ، كلارينت ، فلوت يوناني ، لائوت ( يك ساز يوناني ) ، عود ، پركاشن هاي مختلف ، كمانچه همراه باشد.

آقاي پاپاداس در پايان انواع مختلف ريتم در موسيقي يوناني را با اجراي سنتور به حاضرين نشان دادند و يادآور شدند كه در يونان هر ريتم ، رقص خاص خود را دارد.

اجراي موسيقي يوناني براساس بداهه نوازي است.


ساعت 8 شب :

برنامه آخرين شب جشنواره جهاني سنتور با اجراي مجدد خانم يانگ كين ژاهو از كشور چين آغاز شد . او برنامه خود را اينگونه معرفي كرد :
آهنگي كه مخصوص جشنها و شادمانيهاست و از شهر شانگهاي است .
نام اين آهنگ ، نام يك گل است كه آهنگ شادي است و معمولاً آنرا هنگام كار مي نوازند.
قطعه سوم ، قطعه اي بسيار قوي است به اسم فرمان اصلي كه داستان پادشاهي است كه سربازان و اسبان خود را بطور ناگهاني از دست مي دهد.


قطعه بعدي كه براي شما مي نوازم ، قطعه ايست كه من از يك اپراي بسيار معروف چيني بنام دو پروانه تنظيم كرده ام. اصل اين اپرا 30 دقيقه است و داراي سه قسمت است : دلباختن ، فراق و وصال .
The Butterfly lovers
نام قطعه بعدي رودخانه زرد است كه اصل آن يك پيانو كنســرتو بوده و من آنرا بصورت تكنوازي براي سنتور آماده كرده ام.
قطعه آخر يك قطعه رقصي است كه بسيار شبيه موسيقي فولكلوريك روسيه است.

ـ قسمت دوم

در اين قسمت خانم آنوخينا از بلاروس قبل از اجراي خود در جشنواره به ارائه توضيحات زير پرداخت :



« در بلاروس به سنتور سيمبالوم مي گويند. قدمت اين ساز مانند سنتور ايراني و يا چيني نيست بلكه قدمتي در حدود 100 تا 300 سال دارد. اين ساز كمي حرفه اي تر از سازهاي مشابه خود است .
اولين قطعه اي كه مي نوازم يك سوئيت كوتاه از رقصهاي روسي است .
قطعه دوم آهنگي است بنام كوپالينكا كه مربوط به سنت عطرگيري از گلها مي باشد.
قطعه سوم يك آهنگ رقص است كه موضوع آن انسان و عشق مي باشد.
قطعه چهارم از دو ملودي تشكيل شده كه يكي سنگين و دراماتيك است و ديگري پولكا است.
و آخرين قطعه اي كه براي شما مي نوازم ، آهنگي از موسيقي محلي روسيه است.


بخش دوم :



آخرين بخش از اولين جشنواره جهاني سنتور به دونوازي آقاي سعيد ثابت و آقاي محمد اسماعيلي اختصاص داشت .
قطعات اجرايي اين بخش از دستگاه همايون انتخاب شده بودند كه شامل پيش درآمد ، چهار مضراب و چندين ضربي از استاد پايور بود.

* * * *

در خاتمه از كليه نوازندگان خواسته شد كه براي گرفتن عكس يادگاري به روي صحنه بروند :



چهار شب فراموش نشدني جشنواره جهاني ســـنتور سپري شد ، متأسفانه ما در اين جشنواره نتوانستيم ناظر هنرنمائي نوازندگان كشورهاي هند و بلغارستان باشيم .
به اميد جشنواره اي ديگر
نوشته شده در ساعت 11:25 PM توسط |

٭ چهارشنبه 12/6/1382

ساعت 11 صبح :
دومين كارگاه جشنواره سنتور با حضور خانم يانگ كين ژاهو از كشور چين برگزار شد كه خلاصه آن بشرح زير مي باشد :



نام ايشان يانگ كين است يانگ كين يعني سازي كه از خارج آمده ، حدود 600 يا 700 سال پيش اين ساز از ايران به چين آمد. پدر وي اهل موسيقي بوده و نام فرزندان خود ر ا از ميان سازها انتخاب كرده است ، وي از 8 سالگي سنتور را نزد پدرش آغاز كرده است و پس از اتمام تحصيلات دانشگاهي در رشته موسيقي ، مدت ده سال در همان دانشگاه به آموزش پرداخت . در سال 1982 در مسابقه اي كه بين سازهاي مختلف برگزار شد رتبه اول را كسب كرد. خانم ژاهــو از سال 1992 تا كنون در آمريكا زندگي مي كند و در حال حاضر حدود 30 هنر آموز دارد.
ساز يانگ كين كه در عكس مشاهده مي كنيد:

ـ حدود 30 كيلوگرم وزن
ـ 5/4 اكتاو وسعت صدا
ـ 150 سيم
ـ 4 رديف پل
دارد و مانند سنتور ايراني كوكهاي مختلف مي شود.
نوع ديگر ، يانگ كين كروماتيك است كه 5 رديف پل دارد و كوك آن تغيير نمي كند.
مضــــــــــراب از جنس بامبـــو است و در سر آن يك لايه پلاستيك كه فقط در چين يافت ميشود نصب مي كنند . قبلاً از چرم يا پارچه استفاده مي شده است. با توجه باينكه اين مضراب حلقه ندارد بسته به نوع موسيقي ممكن است از طرف پلاستيكي يا چوبي آن استفاده شود.

در قديم به يانگ كين بخاطر شكل آن ، هــارپ پــروانه اي نيز گفته مي شده است. در چين گروههاي مختلف زندگي مي كنند و موسيقي هم خيلي متفاوت است.

خانم ژاهو ضمن نشان دادن ساز و مضراب خود ، قطعاتي را جهت آشنايي بيشتر حضار نواخت.
ايجاد ويبراتو در اثر فشار دست بر سيم از تكنيكهايي است كه ايشان شخصاً از آن استفاده مي كنند.



ساعت 8 شب :

ـ بخش اول

قسمت اول :



سومين شب جشنواره جهاني سنتور با اجراي خانم باربارا شرمر از سوئيس آغاز شد. وي قبل از شروع برنامه خود به ارئه توضيحاتي پرداخت كه خلاصه آن چنين است:

« سنتور در ســــوئيــس بوسيله كشاورزان در كوهستانها نواخته مي شده است . كشاورزان بعد از پايان كار و گاهي نيز در جشنها و شادمانيها به نواختن آن مشغول مي شدند. سنتور در سوئيس در گروههاي 5 نفره با همراهي دو ويولن ، يك چلو و يك بيس نواخته مي شود. وي اضافه ميكند كه پدر من نيز نوازنده سنتور و اولين آموزگار من بود.

قطعه اول ، قطعه اي است كه كشاورزان دور از خانواده در كنار گاوها در كوهستانها مي نواختند.
آهنگ بعدي والسي است ساخته مادرم كه نوازنده پيانو بود.
و بعد از آن چند والس ديگر با تمپوهاي متفاوت.
قطعه چهارم يك پولكا سوئيسي است در مي مينور ، صداي رودخانه نام قطعهء بعدي است كه يك والس با يك ملودي مشهور است . قطعه هفتم آهنگي است ساختهء يكي از نوازندگان معروف سوئيس و آخرين قطعه ، قطعه ايست متعلق به قرن نوزدهم.»

همانطور كه در عكس ملاحظه ميكنيد شيوه سنتور نوازي سوئيس به حالت ايستاده است .

قسمت دوم :



در اين قسمت آقاي ماريوس پاپاداس از يونان دومين تكنوازي خود را در اين جشنواره انجام داد. وي ابتدا توضيح داد كه امشب سنتور را به نوعي كوك كردم كه شبيه كوك سنتور شماست و امشب قصد دارم چندين قطعه از مقامهاي كهن آسياي صغير را براي شما بنوازم.
آقاي پاپاداس اكثر قطعات خود را با آواز خود همراه كرد. بخش زيادي از اجرا و همچنين بسط و گسترش ملوديها بصورت بداهه نوازي انجام مي گرفت.

ـ بخش دوم

اين بخش به تكنوازي آقاي مجيد كياني اختصاص داشت . اين دومين و آخرين اجراي او در اين جشنواره بود.



آقاي كياني برنامه خود را با اين سخنان آغاز نمود :
« من همهء برنامه ها و اجراهاي دوستان هنرمندمان را تا اينجا بدقت دنبال كردم و در اين ميان سه چيز مرا تحت تأثير قرار داده :
1- ساز سنتور در فرهنگهاي مختلف ،
2- نغمات و ملوديهاي كهن ،
3- و جالبتر از همه شخصيت متواضع هنرمندان.
من براي برنامه امشب دستگاه ماهور را انتخاب كرده ام كه شامل:
درآمد ، كرشمه ، آواز ، داد ، مجلس افروز ، خسرواني ، دلكش ، خاوران ، نصيرخاني ، چهارپاره ، مثنوي ( كه شعر آن را براي شما زمزمه مي كنم ) ، راكها (هندي ، كشمير ، عبدالله ) ، فرود ، تصنيف و رنگ است و آن را به صورت بداهه نوازي و با توجه به شرايط زمان و مكان براي شما خواهم نواخت .

آفاي مجيد كياني با دستان توانمند و اجراي زيبايش چنان با مهارت صداي بلورين اين ساز را در فضاي سالن روباز فرهنگسراي نياوران پراكنده كرده بود كه خنكي شبهاي شهريور محله نياوران فراموش مي شــد.

نوشته شده در ساعت 9:46 PM توسط |

٭ سه شنبه 11 /6/82

ساعت 11 صبح :
اولين كارگاه آموزشي جشنواره جهاني سنتور با حضور ويكتوريا هرنچار از مجارستان و مارتينا كريگفسكا از اسلوكي در فرهنگسراي نياوران برگزار شد.
در ابتداي كارگاه آموزشي هر يك به ارائه اطلاعات جامعي در مورد سنتور و ابعاد آن پرداختند و سپس جلسه بصورت پرسش و پاسخ ادامه پيدا كرد. خلاصه مطالب را در زير مي خوانيد :



مجارستان ـ خانم ويكتوريا هرنچار:

سنتور يا سيمبالوم طي قرون وسطي از قرن 9 تا 13 از خاورميانه (ايران) توسط مهاجران به مجارستان برده شده است . از سنتور در كليسا ، مجالس شادي ، رقص همراه با خواندن موسيقي محلي استفاده مي شده است . پس از آمدن سازهاي چيمبالون و ارگ و غيره مدت زماني اين ساز مهجور شد و در قرون 18 و 19 توسط كولي ها مجدداً سيمبالوم وارد شهر شد. از سال 1880 آموزش رسمي اين ساز آغاز شده است و در حال حاضر در مجارستان بعنوان يك ساز كلاسيك تدريس ميشود.
در قرن 19 تغييراتي در ساختمان اين ساز توسط شخصي بنام شوندا ايجاد شد نظير تعبيه پايه و پدال براي آن .توسط پدال طنين صدا قطع مي شود و باقي نماندن طنين صدا در آكوردهاي مختلف ايجاد مشكل نخواهد كرد بنابراين امكان استفاده از سنتور در موسيقي كلاسيك بوجود آمد. علاوه بر سازي كه همراه ايشان است ، ساز ديگري نيز طراحي شده كه از جهات طول و عرض بزرگتر است و دامنه 4-5 اكتاو را پوشش ميدهد . شوندا سيستم كوك اين ساز را نيز در كل كشور استاندارد كرد .
سيمبالوم هم با مضــــــراب و هم با ناخن و همچنين تركيب اين دو تكنيك نواخته مي شود . مضرابهاي اين ساز از چوب آبنوس ساخته مي شود تا قرن 19 سر مضراب هاي مورد استفاده اين ساز چرمي بود ولي بعد از آن سر مضراب را با پنبه مي بندند و بدينوسيله صدا را ملايم و خفيف ميسازند.
او ضمن توضيح نحوه گرفتن مضراب، تكنيك اجراي همزمان با يك مضراب و انگشتان را نيز نمايش داد.



اسلواكي ـ خانم مارتينا كريگفسكا :

تكنيك هاي اجرايي در چك و اسلواكي بسيار شبيه به مجارستان است در اسلواكي به سنتور ، سيمبال گفته مي شود . در قرن 18 سيمبال كه بدون پايه و پدال بوده به اسلواكي وارد شد و نوازندگان اين ساز را به روي پا يا روي ميز قرار مي داده اند . گاهي نيز مانند آكاردئون توسط بندي به گردن آويزان مي شده است . نوع اجراي سيمبال در اسلواكي بصورت بداهه نوازي است و معمولاً توسط گروههايي شامل 4 ساز : ويولن ، ويولا ، كنترباس و سيمبال اجرا مي شده كه ويولن ملودي را اجرا مي كند ، كنترباس و ويولا هارموني قطعات و سيمبال بصورت هارمونيك و ريتميك فضاي قطعه را پر مي كند . معمولاً از ساز سيمبال در گروههاي فوق الذكر در مجالس شادي و سرگرمي و عروسي در روستا ها استفاده مي شود . اين گروهها موسيقي فولكلوريك اصيل را اجرا مي كنند ، حدود 70 سال است كه آموزش سيمبال در مقاطع دبستان و بالاتر شروع شده .در قديم هر استادي به سبك خاص خود آموزش مي داده است ولي در اثر ارتباط با ساير كشورها و همچنين انجمن جهاني سيمبالوم ، نوازندگان سيمبال متوجه امكانات وسيع اين ساز شده اند و آموزش سيمبال در كنسرواتوارها نيز شروع شده است.وي همچنين تأكيد كرد كه قطعات موسيقي فولكلور چك و اسلواك شباهت زيادي بهم دارند.


ساعت 8 شب :

دومين شب جشنواره جهاني سنتور با تكنوازي يانچين ژاهو از چين و مارتينا كريگفسكا و بخش دوم به دو نوازي سعيد ثابت و محمد اسماعيلي اختصاص داشت .

قسمت اول :



خانم يانچين ژاهو برنامهء خود را با اين سخنان آغاز نمود :
« يانك كين به زبان چيني به معني سنتور است و همانطوري كه مي بينيد نام من هم يانچين است . من تاريخ سه هزارساله سنتور را به كشوري آورده ام كه خود منشأ سنتور است .»
وي قطعات اجرايي خود را اينگونه معرفي كرد :


1. اين قطعه مانند طبيعت است . اين از باد و باران است ، يكي از كهنترين قطعات چيني است.

2. نام قطعه دوم Ship days كه به معني روزهاي سپري شده در كشتي است كه ارمغان آور روزهاي خوبي است.

3. آهنگ بعدي قطعه ايست از Susan Promis بنام فرمان اصلي .

4. منشأ اين آهنگ از شانگهاي زادگاه منست . اين آهنگ معروفي براي جشنها و فستيوالها مي باشد.

5. قطعه پنجم بنام رودخانه زرد است ، اين قطعه داستان مردي ماهيگير است كه با طوفان در رودخانه زرد مي جنگد.

6. قطعه آخر از شمال غربي چين است كه آهنگي شاد و مخصوص جشنها و رقصهاست .


قسمت دوم :



در اين بخش از برنامه خانم مارتينا كريگفسكا به اجراي سنتور اسلواكي و قطعاتي چند از موسيقي چك پرداخت. برنامه وي شامل اين قطعات بود :

 2 قطعه چارداش از موسيقي اسلواكي
 قطعه اي از ناحيه ليپتو ( هارموني و ملودي موسيقي اين ناحيه در اسلواكي شناخته شده و شاخص مي باشد.)
 قطعه اي از موسيقي چك كه داراي ريتمي است كه در موسيقي اسلواكي وجود ندارد
 يك پولكا از موسيقي چك ( تنظيمي از براي سنتور از يك قطعه براي سنتور و اركستر )


بخش دوم :



در اين بخش آقايان سعيد ثابت و محمد اسماعيلي ديگر نمايندگان ايرا ن در جشنواره سنتور ، برنامهء خود را ضمن ياد و گراميداشت استاد پايور ، در دستگاه سه گاه اجرا كردند. اين برنامه شامل :
پيش درآمد ، چهارمضراب ، چندين ضربي و رنگ بود.


نوشته شده در ساعت 9:52 PM توسط |

٭ دوشنبه 10/6/82


مراسم افتتاحيهء اولين جشنواره جهاني سنتور با خوشامدگويي كوتاه دكتر بني اردلان مديرعامل بنياد آفرينشهاي هنري نياوران آغاز شد و پس از آن مجيد كياني نكاتي را در مورد اين جشنواره براي حاضران بيان نمود كه مضمون آن چنين است:
« براي من جاي بسي افتخار و شادماني است كه در سرزمين ايران جشنواره سازي كه در اكثر كشورهاي جهان وجود دارد و هنرمندان آن را هنوز با مهارت و زيبايي خاصي مي نوازند ، برگزار مي شود. امروز ديگر براي ما چندان مهم نيست كه كدام كشور يا كدام نوازنده اين ساز را بهتر يا پر قدرت تر مي نوازد ، بلكه آنچه مهم است اين است كه اين ساز چگونه مي تواند دلهاي ما را بهمديگر نزديك تر سازد و ما چگونه بايد صداي آسماني سنتور را دوباره به آسمان ببريم . آسماني كه پر از ستاره هاي درخشان همچون نغمات موسيقي ساز سنتور است . همه ما بخوبي ميدانيم كه صداي سنتور ، صداي ستاركان آسمان ايران است همچنانكه صداي همه سنتورها در دنيا اينچنين است . زيرا انواع مختلفي كه از سنتور در جهان وجود دارد همه يك خانواده هستند و منشاء آن هم بدون شك ايران كهن است .اگر روزي خواسته باشيم يك ساز جهاني را در دنيا معرفي كنيم بحق ساز سنتور است. هانري ماسه شرق شناس مي گويد : موسيقي ايراني همانطور كه منشاء موسيقي مشرق زمين است بايد روزي موجب افتخار ايران باشد و ايراني ها به جاي تقليد از موسيقي غربي بايد همت كنند امثال سماعي را به جهانيان معرفي كنند و اين نواي جان بخش را به گوش عالميان برسانند.
اما متأسفانه در جامعه كنوني ما چنانكه مشاهده ميشود بيشتر اجراها ي موسيقي و نوازندگي بصورت عامه پسند و نمايشي ارائه مي گردد. درحاليكه توجه به فرهنگ ، به موسيقي اصيل و ايجاد روزنه ضروري است. اگر قرار باشد جوانان ما موسيقي رابراي سرگرمي انتخاب كنند مسلماً انواع پاپ آن جذاب تر است . در حاليكه اكثر جوانان در جستجوي موسيقي هنري و فرهنگ راستين جهان هستند. بديهي است در اين ميان موسيقي اصيل و سازنده نقش اساسي را ايفا مي كند. اگر امكانات شنيدن موسيقي بهتر و اصيل ايجاد شود ، رسانه هاي گروهي و مراكز هنري به اين امر توجه كنند ، جوانان مشتاق بسمت موسيقي سالمتر جذب مي شوند اميد است تا مراكز علمي و هنري به اين مسئله اهميت دهند و حمايت كنند تا راههاي تازه اي براي ارائه موسيقي سالم و سازنده كه شايسته فرهنگ ايران اسلامي است فراهم آيد.
در اينجا جادارد از فرهنگستان هنر ، انجمن موسيقي و فرهنگسراي نياوران و ساير مراكزي كه براي اين جشنواره كمك و ياري نمودند سپاسگزاري نمايم .
بهر جهت استادان عزيز و گرامي كه از كشورهاي چين ، سويس . مجارستان ، اسلواكي ، يونان ، بلاروس آمده اند را خوش آمد ميگوييم و نغمات و ساز زيباي آنها را به جان دل مي شنويم و آن را در دل خود زنده نگاه مي داريم.من در اينجا با يك افسوس سخن خود را بپايان مي رسانم اي كاش استاد فرامرز پايور در جمع ما حضور داشتند و با آن دستان هنرمند و توانايشان اين شبهاي باشكوه را شكوهمند تر مي ساختند. هرچند كه شاگرد برجسته ايشان آقاي سعيد ثابت به همراه يار ديرين ايشان آقاي محمد اسماعيلي نوازنده تنبك ، ياد استاد عزيز را در شبهاي آينده زنده نگاه مي دارند.
در خاتمه براي اســـتاد عزيز آرزوي ســعادت و تندرســتي كامل مي نمايم.»


بخش اول :



اولين بخش برنامه با تكنوازي خانم ويكتوريا هرنچار آغاز شد. برنامهء وي شامل چند قطعه رقص ، يك قطعه از هكتور برليوز و يك قطعــــه از موسيقي صربسـتان بود ، ضمناً وي در مورد برنامه اش توضيحاتي داد كه خلاصه آن در زير مي آيد :

سنتور را به دو طريق گروه نوازي ( هم نوازي ) و تك نوازي مي نوازيم . سنتور يك ساز كامل است . اگر در اركستر نواخته شود با سازهايي همچون ويلن همراه است اما در تكنوازي هم قابليتهاي بسياري دارد. از زمانهاي قديم اين ساز را با خواندن ترانه ها مينواختند و مي رقصيدند. زماني حدود قرن 16و 17 و 18 ميلادي .
قبل از جنگ جهاني استفاده هاي زيادتري از اين ساز مي شد اما بعد از جنگ نيز در جنوب ( ترانسيلوانيا ) هنوز فرهنگ سنتور نوازي و رقص نيز باقي است. قطعاتي كه از موسيقي صربستان هست هنوز فرهنگ مجارستان را حفظ كرده است ( البته صربستان علاوه بر مجارستان چند فرهنگ ديگر هم دارد.)

بخش دوم :



در بخش دوم برنامه ماريوس پاپاد آس از يونان چندين قطعه از موسيقي يوناني را بصورت تكنوازي و بعضي همراه با آواز خود ، اجرا كرد. وي در مورد برنامه اش مي گويد :

قطعاتي كه اجرا كردم از جزاير يونان ـ جزاير درياي اژه و قطعاتي قديمي هم از ازمير و استامبول بود كه اصالتاً مال يونان است. بعضي قطعات مربوط به 100 سال پيش است . يك نوع ريتم در قطعات استفاده شده ( ترجمه آن بفارسي قصابي است .)
يك ريتم ديگر هم بنام zebego استفاده شده كه 8/9 است و مربوط به استامبول و ازمير است . اين ريتم با يك رقص همراه است و در آسياي صغير و جزاير يونان متداول مي باشد. يك گروه جنگجو اين رقص را انجام ميدادند.


بخش سوم :



دنباله برنامه پس از 15 دقيقه تنفس با تكنوازي سنتور مجيد كياني دنبال شد. وي قبل از آغاز برنامه به ارائه مطالبي در مورد سيستم بداهه نوازي در موسيقي ايران پرداخت و برنامه خود را اينگونه معرفي كرد:
دستگاه همايون ( چپ كوك) چهار مضراب ، درآمد ، كارواني ، چكاوك ، طرز ، بيداد ، بيداد كت ، ني داوود ، باوي ، ليلي مجنون ، راوندي ، نوروز عرب ،‌ نوروز صبا ، نوروز خارا ، نفير . فرنگ ، تصنيف و رنگ فرح
وي علاوه بر تصنيف آنكه هلاك من همي, ابياتي از خمسه نظامي را همراه با اجراي ساز خواند


نوشته شده در ساعت 10:02 PM توسط |

٭ شنبه 8 شهريور 1382

مصاحبه مطبوعاتي نوازندگان و دست اندركاران جشــــنواره جهـــاني سنتور با حضور آقاي مجيد كياني از ايران ، خانمها Victoria Herencsar از مجارستان ، Martina Krigovska از اسلواكي ، Barbara Schirmer از سوئيس به همراه آقايان ساسان رسولي ( مسئول واحد موسيقي فرهنگسراي نياوران ) و فرشاد توكلي ( مشاور واحد موسيقي فرهنگسرا در جشنواره جهــاني ســـنتور ) و گروهي از خبرنگاران در ساعت 11 صبح هشتم شهريور در فرهنگسراي نياوران انجام شد.


از چپ به راست: Martina Krigovska - مترجم - Victoria Herencsar - فرشاد توكلي - مجيد كياني
Barbara Schirmer - مترجم - ساسان رسولي

در ابتداي مصاحبه مطبوعاتي آقاي ساسان رسولي پس از خوشامدگويي و بيان اهداف جشنواره نكاتي را در مورد دعوت از نوازندگان ايراني و نحوه انتخاب آنها براي حاضران تشريح كرد. وي اولويت انتخاب را داشتن مكتب ، شيوه و يا روش خاص و شاخص بودن آن نوازنده در آن شيوه بخصوص دانست و افزود از 5 يا 6 نوازنده شاخص داخلي كه داراي اين شرايط بودند دعوت بعمل آمده كه متأسفانه بجز آقاي مجيد كياني و آقاي سعيد ثابت بقيه بدلايل شخصي نتوانستند در اين جشنواره شركت كنند.

آقاي فرشاد توكلي مراحل دعوت از نوازندگان خارجي را اينگونه بيان كرد : از اسفند ماه سال گذشته كار جستجو پيرامون بهترين نوازنده هاي سنتور در كشورهاي مختلف از طريق مراجعه به بخشهاي فرهنگي سفارتخانه ها ، اينترنت و سايتهاي دانشگاهي آغاز شد و سرانجام با وجود مشكلاتي چند ، نوازندگان از كشورهاي هند ، چين ، سويس ، يونان ، مجارستان ، بلغارستان ، بلاروس ، اسلواكي و ايران دعوت شدند . وي داشتن سنت سنتور نوازي كهن و يا وجود رپرتوار فولكلوريك مخصوص سنتور را در كشورهاي مختلف از معيارهاي انتخاب نوازندگان خارجي دانست.

در ادامه هر كدام ار نوازندگان به معرفي مختصر ساز سنتور كشورشان پرداختند:

Martina Grigovska از اسلواكي :

استفاده از ساز سيمبال يا سنتور و سنت سنتورنوازي در اسلواكي از اواخر قرن 18 ميلادي شروع شده است. اين سنتورها داراي ابعاد كوچكي بوده كه روي ميز قرار مي گرفته و با دو مضراب چوبي نواخته مي شده است . وسعت صدايي اين سنتور حدود دو اكتاو و نيم بوده است. به مرور در مجارستان كه نزديك اسلواكي است سنتورهاي بزرگتري ساخته شد كه مجهز به پدال بودند و اين سنتور بوسيلهء كولي ها از مجارستان به اسلواكي آمد و در حال حاضر اين سنتور كه وسعت صدايي آن چهار اكتاو و نيم است استفاده مي شود. با گذشت زمان استقبال مردم از اين ساز بيشتر شد بطوريكه آموزش سنتور در مدارس متوسطه اسلواكي داراي حدود 20 سال سابقه است. از آنجائيكه اين ساز توسط كولي ها در اسلواكي منتشر شده عموماً با موسيقي فولكلوريك در ارتباط است ولي علاوه بر اركسترهاي فولكلوريك در اركسترهاي كلاسيك نيز از آن استفاده ميشود. اكنون سال ششمي است كه آكادمي تخصصي براي سنتور در اسلواكي تأسيس شده و خانم Victoria Herencsar هم در آنجا مشغول تدريس مي باشند . من شاگرد ايشان هستم و سال گذشته آكادمي را بپايان رساندم ، در حال حاضر با اركستر چك موسيقي كلاسيك اجرا مي كنم ولي اينجا موسيقي فولكلور را اجرا خواهم كرد و بسيار علاقمندم كه سنتور را به همراهي دكلمه براي شما به نمايش بگذارم ، ضمنأ قطعات كوچكي از موسيقي چك را هم اجرا خواهم كرد.


Victoria Herencsar از مجارستان:

سنتور در قرون وسطي توسط اقوام مهاجر از آسيا به اروپا آورده شد و تا قرن پانزدهم ميلادي در هر كشور اروپايي از جمله مجارسـتان از آن استفاده مي شد. ما اسنادي داريم كه نشان مي دهد در قرن پانزدهم موسيقي مجار با سنتور اجرا مي شده است . اين سنتور ها شبيه سنتوري بوده كه شما اكنون داريد و داراي ابعاد كوچك بوده و روي ميز گذاشته مي شده است. در قرن 18 ميلادي سنتور يك ساز كاملاً رايج و مردمي در مجارستان بوده و با آن موسيقي فولكلور مجاري نواخته مي شده است. در قرن 19 ميلادي آهنگسازان كلاسيك شروع به استفاده از سنتور در آثارشان كردند بنابراين تلفيق سنت و موسيقي كلاسيك در مورد ساز سيمبالوم يا سنتور از اين تاريخ آغاز مي گردد و آهنگسازان بزرگي مانند فرانس ليست و كودائي آثار زيادي با همراهي اين ساز خلق كرده اند . سنتوري كه اكنون در مجارســتان استفاده مي شود بزرگتر از شكل ابتدائي اش است بطوريكه روي چهارپايه قرار مي گيرد و داراي پدال است . هم اكنون آهنگسازان بسياري وجود دارند كه براي اين ساز قطعاتي را خلق مي كنند اما سنت فولكلوريك موسيقي مجاري و آموزش آن بطور جداگانه به حيات خود ادامه مي دهد . من هم در قسمت موسيقي كلاسيك فعــاليت مي كنم و هم در اصل سنت نوازندگي سنتور را دنبال مي كنم . لازم به ذكر است كه در قرن 19 ميلادي سنتور به اپـــرا هم راه يافت . من عضو اركستر اپراي مجارستان نيز هستم . تدريس سنتور بصورت آكادميك از اواخر قرن 19 ميلادي در مجارستان آغاز شد و امروزه شما مي توانيد سنتور را در دانشگاهها و كنسرواتوارهاي موسيقي مجارستان فرابگيريد. درحال حاضر رپرتوار گسترده اي براي اين ساز وجود دارد و در قسمت آموزش آكادميك از قطعات آهنگسازان مختلف دنيا از آسيا از اروپا و … استفاده مي شود. در سال 1991 انجمن بين المللي سنتور نوازان از 29 كشور آسيايي ، اروپايي ، آمريكاي جنوبي و استراليايي تأسيس شد .
{هم اكنون خانم هرنچار رياست آن را بعهده دارند }
پس از تأسيس انجمن بين المللي سنتور يك آكادمي تخصصي براي سنتور در اسلواكي تأسيس شد كه از من دعوت شد تا موسيقي كلاسيك را در آنجا تدريس كنم و رپرتوار آموزشي من از قرون وسطي شروع و به موسيقي مدرن ختم مي شود.
آنچه كه من در اين جشنواره خواهم نواخت فولكلور موسيقي مجارستان است با توجه به مناطق مختلف كشورم. در اين قطعات بداهه نوازي مي شود.

Barbara Schirmer از سويس :

وضعيت سنتور در سويس بسيار متفاوت است با آنچه خانم هرنچار در مورد مجارستان گفتند .سنتور در قرن پانزدهم از كشورهاي اروپاي شرقي مثل مجارستان به سويس آورده شد و در زوريخ و چند شهر ديگر بسيار رايج گشت اما با ظهور پيانو در سويس سنتور نوازي رو به فراموشي سپرد و سنت در دو ناحيه آپنتسل و وادليس ماندگار گشت بطوريكه بيشتر توسط كشـاورزان نواخته مي شد . اين موسيقي ، ساده و در عين حال بسيار شاد و زيبا بود. كشاورزان سويسي خود ، سنتورهايشان را مي ساختند يعني اعم از جعبه ساز و سيمها و…بنابراين انواع بسياري از ســنتور پديدار گشت بطوريكه هر نوازنده فقط سنتور خودش را مي توانست بنوازد و اين قضيه تا امروز هم ادامه دارد مثلاً من نميتوانم سنتور پدرم را بنوازم . البته اين بدليل تفاوت و تعدد گامهاي موسيقايي نيست بلكه مكان و چگونگي ارائه همان دو گام ماژور و مينور در سنتورها مختلف است. حركتي كه در 20 سال اخير در سويس انجام شده اين است كه سنتور از كوهستانها به شهرها بازگشته اما هنوز اين امكان وجود ندارد كه ســنتور در كنســرواتوارها تدريس شود و تدريس آن بيشتر براي بچه ها و فقط در مكانهاي بخصوصي صورت مي پذيرد . امروز سعي تمام استادان سنتور براينست كه سنتور را عمومي تر كنند و مراكزي براي آموزش سنتور تأسيس كنند ، چون اعتقاد دارند با توجه به جايگاهي كه سنتور در موسيقي محلي سويسي دارد بسيار مهم است كه آموزش داده شود.


مجيد كياني از ايران:

به نظر من اصل يكچنين جشنواره هايي براينست كه بتواند اين تبادل فكري را انجام دهد و به ما نشان دهد كه ما در جهان موسيقي در چه جايگاهي هستيم و كشورهاي ديگر مشغول به چه كاري هستند . چند نكته كه در صحبتهاي ميهمانانمان نيز مشهود بود اينست كه اصولاً سنتور از شرق به اروپا مي رود و همگي در ابتدا كوچك هستند يعني مثل همين سنتوري كه ما داريم و وسعت صـــدايي همــگي در حدود 5 دانك يا 5/2 اكتــاو مي باشد ولــي وقتي به خود ســـــنتور ايــراني نگاه مي كنيم مي بينيم كه به همان شكل قرن پانزدهم ميلادي باقي مانده و انگار هيچ نوع تغييري بوجود نيامده است . نكتهء ديگري كه ما شاهد آن هستيم تمايل جوانان اروپايي در بيست سال اخير به احياي اين ساز و پافشاري اساتيد براي تدريس سنتور در كنسرواتوارها و مراكز آموزشي است. ما هم در يك قرن اخير اين كارها را انجام داده ايم و سعي كرده ايم كه سنتور را بزرگتر بكنيم و آنرا داراي پدال كنيم و كوكش را جوري تغيير دهيم كه بتوانيم گامهاي كروماتيك اروپايي را با آن بنوازيم ، سنتورهاي بزرگ باس بسازيم و …در نتيجه داراي 2 سبك و شيوه شده ايم كه يكي همان سنتي و كلاسيك است و ديگري مدرن . ولي مسئله جالب اينست كه سنتورهاي مدرن ما ، همچنان سنتورهاي قديمي مان هستند يعني انگار ذوق ايراني هيچ جوري دلش نمي خواهد كه تغييري در آن بدهد و حالا مي بينيم كه كشورهاي اروپايي هم به گونه اي دارند متوجه مي شوند كه بايد برگردند به سنتهاي قديمي ترشان. به هر حال همانطوري كه از صحبت هاي دوستان نيز معلوم است هيچ رقابتي وجود ندارد و هدف نزديكي دلهاست .
موسيقي هنري ما بصورت بداهه نوازي روي صحنه است ولي موســيقي روي صــحنه خلق نمي شود بلكه اجــرا مي شود. انگاره هاي موسيقي قبلاً بطور سينه به سينه يا از روشهاي ديگر مانند آوا نگاري فرا گرفته شده و در روي صحنه با تغيير برخي خصوصيات فني آن از قبيل تغيير برخي انگاره ها و سرعت و انتخاب نوازنده از امكانات موجود ، بصورت في البــداهـــه اجــــرا مي شود.
قابل پيش بيني نيست كه يك نوازنده يا مثلاً من چه برنامه اي را اجرا خواهم كرد ولي چند دســــتگاه را براي اين جشنواره مهم مي دانم از قبيل همايون ، نوا ، ماهور ، شور كه از ميان اينها برنامهء خود را انتخاب خواهم كرد

نوشته شده در ساعت 11:14 PM توسط |

٭
به نام خداوند جان وخرد

بررسي و شناخت روابط �رهنگي بين اقوام گوناگون از ديرباز مورد توجه بوده است . چنان كه شــناخت و درك هـويت �ـرهنگي نيز بي نياز از شناخت خصوصيات �رهنگ هاي ديگر نيست. آشكار است كه اين شــناخت در روزگار ما بيش از پيش نيز احســاس مي گردد. از اين روي توجه به حـوزه هاي گونـاگون �رهنگ و هنــر و انديشــه وظي�ـه اي است كه بر شـانه هاي نسـل ما سـنگيـني مي كند. در اين ميان موسيقي به عنوان بي واسطه ترين هنــرها بي شك از اهميت ويژه اي برخوردار است.

يكي از مهم ترين مواردي كه در شناخت داد و ستد هاي �رهنگـي در حوزه موسقي بايد در نظر گر�ت ، است�اده از سازهاي مشــترك بين اقـوام گـونـاگــون است . ميدانيم كه امروزه شـناخت خاستگاه اصلي سازهاي مشترك در جهان ، به شناخت بسياري از نكات علمي در زمينه شناخت �رهنگ هاي كهن و نيز ديگر علوم مرتبــــط با علوم انسـاني چون زبان شناسي ، مـردم شــــــناسي و …ياري مي رساند . از اين ديدگاه برخي از سازهاي موسيقي بيش از ديگران خود نمايي مي كنند. گستره وسيع و �راگير سازهايي چون ني ، سنتور، رباب و تنبور كه اغلب نيز با اسامي مشابهي وجود دارند ، جالب توجه و تأمل برانگيز است.

سنتور يكي از كهن ترين سازهاي موسيقي بشر است . نخستين آثاري كه از سنتور در دست است متعلق است به حجاري هاي قديم آشور و بابليان (669 ق.م) كه موجوديت اين ساز را در آن دوره به وضوح نشان ميدهد . امروزه گستره نوازندگي اين ساز حـوزه وسـيعي از خـاور دور تا شــرق اروپـا و نيز شـمال آ�ريقا را در بر ميگيرد و در اين ميان به نام هاي گوناگوني خوانده شده است . سنتور ، سنطور و صانطور در جهان اسلام و نيز متون متعلق به قوم يهود ؛ Hackbret در زبان آلماني ؛ Dulcimer در متـون اينگليسي ؛ Cimbalum/ Zimbalum در كشورهاي اروپاي شرقي ،Yank-kin در چين و نيز Psaltry در برخي متون ديگر . اين در حالي است كه نوازندگي اين ساز را در كشورهايي چون ايران ، تركيه ، هند ، چين ، ويتنام ، كره ، عراق ، مصر ، يونان ، اكراين و آسياي ميانه ، مجارستان ، روماني و كلاً اروپاي شرقي مشاهده مي كنيم . از سوي ديگر است�اده از سنتور و گونه هاي مختل� آن مورد توجه برخي از آهنگسازان موسيقي كلاسيك اروپا چون باخ و اسـتراوينســكي نيز بوده است . با تـوجـه به اين گستره وسيع مي توان سنتور را سازي جهاني ناميد. با توجه به آنچه گ�ته شــد بنياد آ�رينش هاي هنري نياوران تصميم به برگزاري �ستيوالي تحت عنوان « �ستيوال جهاني سنتور » گر�ته است .


اهدا�:

� بررسي ارتباط �رهنگ هاي موسيقايي از طريق سازهاي
مشترك بين آنها.

� شناخت و معر�ي تاريخچه و كاربرد موسيقايي سنتور در
�رهنگ هاي مختل�.

� ايجاد زمينه پژوهشي بررسي و مقايسه شيوه هاي
نوازندگي سنتور در �رهنگ هاي مختل�.

� ايجاد زمينه پژوهشي بررسي و مقايسه شيوه هاي ساخت
سنتور در �رهنگ هاي مختل�.

� ايجــاد �رصت هاي پژوهشـــي براي نـوازنـدگان نسـل جوان.


� �راهم آوردن امكان گ�تگــوي تمـــــدن ها در حوزه موسيقي.


� تهيه مجموعه اي صوتي و تصويري از شيوه هاي نوازندگي
ساز سنتور در جهان.


كارگاههاي آموزشي :

در طي اين چهار روز در دو نوبت ، صبح و بعد از ظهر با حضور نوازندگان خارجي كارگاههاي آموزشي جهت است�اده علاقمندان بطور رايگان در محل �رهنگسرا برگزار خواهد گرديد.



نوازندگان خارجي شركت كننده

Mrs. Yangqin Zhao - China



Mr. Marios Papadeas – Greece



Mrs. Viktoria Herencsar – Hungaria



Mrs. Barbara Schirmer - Swiss



Mrs. Katsierina Anokhina – Belarussia


Mrs. Martina Krigovska – Slovakia



نوازندگان ايراني شركت كننده

Mr. Madjid Kiani


Saeed Sabet along with the Tonbak of Mr. Mohammad Esmaeeli


برنامه جشنواره

دوشنبه 10 شهريور 1382

Viktoria Herencsar از مجارستان-
Marios Papadeas از يونان-
تن�س-
Majid Kiani از ايران-

سه شنبه 11 شهريور 1382

Yangqin Zhao از چين-
Martina Krigovska از اسلواكي-
تن�س-
Saeed Sabet & Mohammad Esmaiili از ايران-

چهار شنبه 12 شهريور 1382
Barbara Schirmer از سوئيس-
Marios Papadeas از يونان-
تن�س-
Majid Kiani از ايران-

پنج شنبه 13 شهريور 1382

Yangqin Zhao از چين-
Katsiarina Anokhina از روسيه-
تن�س-
Saeed Sabet & Mohammad Esmaiili از ايران-


برنامه كارگاه هاي آموزشي جشنواره

سه شنبه 11 شهريور 1382

ساعت 11 تا 13
Martina Krigovska از اسلواكي -
Viktoria Herencsar از مجارستان -

چهار شنبه 12 شهريور 1382

ساعت 11 تا 13
Yangqin Zhao از چين-

پنج شنبه 13 شهريور 1382

ساعت 11 تا 13
Barbara Schirmer از سوئيس-
Katsiarina Anokhina از روسيه-

ساعت 15 تا 17
Marios Papadeas از يونان-


شروع برنامه ها از ساعت 20:00 است
بهاي بليط هر شب 5000 تومان و بهاي بليط براي خريد يكجاي هر چهار شب 16000 تومان مي باشد
محل �روش بليط: �رهنگسراي نياوران ، خيابان پاسداران ، روبروي پارك نياوران
شماره تماس واحد موسيقي : 2282020




نوشته شده در ساعت 11:24 PM توسط |